دامداران از افزايش قيمت شير راضی نيستند

احسان اکبرپور:  قیمت درج‌شده روی هر بطری شیر تازه حدود 6 هزار تومان است، ماست کم‌چرب کیلویی 8 هزار تومان است، بهای پنیر از 9 هزار تومان شروع می‌شود و مدت‌هاست دیگر خبری از شیر یارانه‌ای و شیر مدرسه هم نیست. با احتساب حداقل مصرف روزانه یک عدد شیر، هفته‌ای دو ماست، یک عدد پنیر و دو کره، حداقل هزینه هفتگی یک خانوار برای خرید پرمصرف‌ترین لبنی‌جات، 77 هزار تومان و هزینه ماهانه نیز دست‌کم 300 هزار تومان می‌شود؛ آن هم در شرایطی که هزینه اجاره‌خانه سر به فلک کشیده، قیمت گوشت همچنان سه رقمی است و حداقل حقوق نیز همچنان کمتر از دو میلیون تومان است. در چنین شرایطی، کارگروه تنظیم بازار تصمیم گرفته قیمت انواع لبنیات به صورت رسمی ۲۲ تا ۲۸ درصد افزایش یابد و قیمت هر کیلوگرم شیر به 2900 تومان افزایش دهد؛ به این معنا که هر خانواده باید دست‌کم هفته‌ای 25 هزار تومان و ماهی 100 هزار تومان بیشتر برای خرید شیر، ماست، کره و پنیر هزینه کند؛ یعنی ماهیانه دست‌کم 400 هزار تومان.

*سرانه ضروری 150 کیلوگرم در سال، سرانه ایران 80 کیلوگرم

یکی از شاخص‌های تغذیه سالم، مصرف کافی لبنیات در رژیم غذایی است، به عنوان مثال سرانه سالانه مصرف شیر در کشور‌های توسعه یافته به ۲۵۰ تا ۴۰۰ کیلوگرم می‌‌رسد و سازمان بهداشت جهانی نیز مصرف سالانه 150 کیلوگرم شیر را برای هر فرد الزامی می‌داند. با این حال بنا به اعلام مدیر روابط عمومی انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی ایران، سرانه مصرف شیر در کشور طی دو دهه اخیر از ۹۵ کیلوگرم به ۸۰ کیلوگرم کاهش یافته است. اکنون و با افزایش قیمت محصولات لبنی و کاهش قدرت خرید خانوار بدیهی است که سرانه مصرف محصولات لبنی بیش از این نیز کاهش یابد. این در حالی است که سالانه ۱۰ میلیون تن شیرخام در کشور تولید می‌شود و بر اساس توصیه‌های پزشکی، مصرف روزانه ۲۰۰ گرم محصولات لبنی ضروری است.

*دامداران از افزایش قیمت شیر راضی نیستند؛ قدرت خرید مردم باید افزایش یابد

در همین راستا رئیس اتحادیه دامداران فارس در گفت‌وگو با «افسانه» با اشاره به گران‌شدن نهاده‌های دام و افزایش هزینه کارگر، درمان و تغذیه دام می‌گوید: از این رو پیشنهاد اتحادیه کشوری دامداران برای افزایش قیمت شیر به 3200 تومان بوده است، با این حال سازمان حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان قیمت شیر را به 2900 تومان افزایش داده است. ابراهیم کلاهی با بیان اینکه افزایش کنونی قیمت شیر نیز جوابگوی هزینه‌های دامداران نمی‌شود، می‌افزاید: بهترین راه می‌تواند اعطای سوبسید به تولیدکننده و مصرف‌کننده باشد، اما با توجه به رانت‌خواری در روند اعطای یارانه به نظر می‌رسد، دادن یارانه نیز چندان مناسب نباشد. کلاهی با بیان اینکه افزایش قیمت لبنیات در کاهش مصرف در میان مردم تاثیرگذار خواهد بود، خاطرنشان می‌کند: با این حال افزایش قیمت لبنیات نیز حلقه‌ای کوچک از حلقه‌های افزایش قیمت تمامی کالاهاست؛ حال آنکه راهکار اساسی برای جلوگیری از کاهش سرانه مصرف لبنیات، باید بالا بردن قدرت خرید مردم باشد. 

*حذف شیر مدرسه و شیر یارانه‌ای؛ و نادیده گرفتن برنامه ششم توسعه

از سوی دیگر در برنامه ششم توسعه پیش‌بینی شده که سرانه مصرف شیر در هر فرد به ۱۵۶ کیلوگرم در سال برسد، به ویژه در شرایطی که ایران با پدیده پیری زودرس شهروندانش مواجه است. با این حال کاهش 20 درصدی مصرف شیر در دو دهه اخیر از یک سو به دلیل افزایش قیمت صنایع لبنی و کاهش قدرت خرید و از سوی دیگر حذف شیر یارانه‌ای و شیر مدارس را می‌توان مهم‌ترین دلایل کاهش 20 درصدی سرانه شیر در دو دهه اخیر عنوان کرد. به گفته مدیر روابط عمومی انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی، موضوع سرانه مصرف لبنیات از جمله سیاست های مرتبط با پیشگیری در جامعه است که از سوی دستگاه های متصدی سلامت جامعه مورد توجه قرار نگرفته است؛ درحالی که در برنامه پنجم و برنامه ششم محل تامین اعتبارات آن مشخص شده است.

*افزایش رسمی قیمت شیر و لبنیات

بنا به اعلام رسانه‌ها، بر اساس تصمیم روز گذشته جلسه کارگروه تنظیم بازار، قیمت انواع لبنیات به صورت رسمی ۲۲ تا ۲۸ درصد افزایش یافت. در این جلسه قیمت شیر خام به ازای هرکیلو 2900 تومان تعیین و اجازه داده شد بنابر شرایط این محصول 7 درصد بالاتر یا پایین‌تر از این نرخ به فروش برسد. همچنین متأثر از افزایش قیمت شیرخام، مجوز افزایش قیمت محصولات لبنی مشمول نرخ گذاری از متوسط 22 تا سقف 28 درصد صادر شد. در میان محصولات لبنی عرضه شده در بازار، محصولات شیر کم چرب و پرچرب ساده در بسته بندی بطری و پاکتی مدت دار و پنیر 450 گرمی، ماست کم چرب و پرچرب ساده در بسته بندی های کوچک و بزرگ و کره حیوانی شامل قیمت گذاری است.

*پیامدهای کاهش مصرف لبنیات در سفره خانوار

واقعیت آن است که هرچه قیمت شیر بالاتر برود، میزان مصرف آن نیز کاهش می‌یابد و این موضوع نیز موضوعی نگران‌کننده است چراکه شیر ارزان‌ترین منبع تامین پروتئین حیوانی مردم به شمار می‌رود و حذف آن از سبد معیشت خانوار، موجب آسیب‌دیدن سلامت خانوار خواهد شد. از سوی دیگر، کاهش خرید لبنیات خود عاملی برای کاهش تولید شیر و صنایع لبنی و احتمالاً تعطیلی صنایع لبنی خواهد شد. به ویژه آنکه تولید صنایعی مانند صنایع لبنی، به شکل کاملا مستقیم با مصرف روزانه لبنیات از سوی مردم رابطه مستقیم دارد و به گفته روابط عمومی صنایع لبنی کشور، سه مشکل اساسی صنعت لبنیات شامل کاهش سرانه مصرف مردم، دخالت دولت در قیمت‌گذاری و تخریب بازار‌های صادراتی به دلیل سیاست‌های نادرست دولت است.