شریفان: لوله های عبور آب در دروازه قرآن ظرفیت کافی نداشت

گزارش «افسانه» از میزگرد دانشگاه شیراز درباره سیل اخیر شیراز 

یک ماه پس از سیل تراژیک دروازه‌قرآن، انجمن «فرهنگ و سیاست» دانشگاه شیراز میزگردی تخصصی با حضور استادان دانشگاه و برخی مسئولان شهری تشکیل داد و به بررسی ابعاد و جزئیات علل وقوع این سیل پرداخت. در این برنامه که با عنوان «سیل‌آباد» در تالار کتابخانه خوارزمی دانشگاه شیراز برگزار شد، عزت‌الله رئیسی پدر پدر علم هیدروژئولوژی (آب‌های زیرزمینی) ایران، علیمردا حسنلی عضو هیئت علمی بخش منابع طبیعی و محیط‌زیست دانشگاه شیراز، ناصر طالب بیدختی عضو هیئت علمی بخش مهندسی راه، ساختمان و محیط‌زیست دانشگاه شیراز، سید محمدجعفر ناظم‌السادات عضو هیئت‌علمی بخش مهندسی آب دانشگاه شیراز، رضا افشین شریفیان استادیار بخش آب دانشگاه آزاد اسلامی شیراز، سید عبدالرزاق موسوی عضو شورای اسلامی شهر شیراز و رئیس کمیته حقیقت‌یاب شورا و آرش فرج‌زاده معاون شهرسازی و معماری شهرداری شیراز در دو بخش به بررسی دلایل سیل دروازه‌قرآن پرداختند. در این میزگرد، کارشناسان با اشاره به ابعاد علمی دلایل وقوع سیل، به بیان راهکارهای خود به مسئولان برای جلوگیری از وقوع تراژدی‌های مشابه پرداختند. مشروح گزارش افسانه از این میزگرد را در ادامه بخوانید.

در ادامه این میزگرد، رضا افشین‌شریفان دکترای مهندسی آب و استاد دانشگاه آزاد اسلامی شیراز به سخنرانی پرداخت. وی با ارائه نمودارها و آمار عنوان کرد: سیل از سال 2007 تا 2017 در کشور رخ داده است و امروز تنها توجه‌ها را به خودجلب کرده و موضوع جدیدی نیست. به گفته او در فاصله سال‌های 1990 تا 2007، هزار و هشت سیل (هر سال 60 سیل) در ایران اتفاق افتاده است و 2545 نفر (هر سال 141 نفر) بر اثر وقوع سیل در کشور جان خود را از دست داده‌اند. این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: بروز سیلاب از پیامدهای توسعه است؛ همان‌گونه که آمار نشان می‌دهد از سال 1997 تا 2018 با گسترش فنّاوری، افزایش توسعه عامل خسارت شده است؛‌ چراکه امروز می‌توانیم در نقاطی که پیش‌ازاین در دسترس نبوده‌اند دخل و تصرف کنیم. وی بر ضرورت توجه به حوضه‌های آبریز کوچک تأکید کرد و گفت: آیین‌نامه‌ها درزمینه حوضه‌های کوچک مسکوت هستند و به این مقوله به‌صورت جدی نپرداخته‌اند.

*افزایش 250 درصدی خسارات ناشی از سیل در ایران

افشین‌شریفان عنوان کرد: در سال‌های اخیر خسارات ناشی از سیلاب 250 درصد افزایش داشته است؛‌ همچنین 70 درصد از اعتبارات سالانه ستاد حوادث غیرمترقبه به سیلاب اختصاص یافته است. عضو هیئت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی بیان داشت: از سال 1331 تا 1380 سیر صعودی خسارت سیل به‌خوبی در آمار ایران نشان داده می‌شود؛ این در حالی است که این موضوع تاکنون جدی گرفته نشده است. وی با بیان اینکه کل حوضه‌های آبریز شهر شیراز حوضه‌های کوهستانی است، ادامه داد: تمام حوضه‌های آبگیر شیراز به لیست بر اساس مساحت مطالعه شده‌اند و نتایج آن‌ها مشخص و در دسترس است.

*آبخیزداری طرح اولویت‌دار بود؛ اما انجام نشد

افشین‌شریفان عنوان کرد: مساحت حوضه آبریز دروازه قرآن 29 کیلومترمربع بوده است که یک و نیم کیلومترمربع از آن در محدوده شهری و 27.5 کیلومترمربع آن در بیرون شهر قرار دارد؛ همچنین راه‌های اصلی این حوضه مسیر دروازه قرآن است. وی افزود: لوله‌ای که در دروازه قرآن برای عبور آب در نظر گرفته شده است، ظرفیت کافی برای هدایت آب ندارد؛ هرچند اگر لوله‌گذاری هم نمی‌شد دست‌اندازی در طبیعت منطقه باعث می‌شد که حتی مسیر طبیعی هم ظرفیت هدایت آن را نداشته باشد؛ یعنی در هر صورت دچار سیل می‌شدیم. این استاد دانشگاه در پایان با انتقاد از اینگکه آبخیزداری جزو طرح‌های اولویت‌دار بوده است اما اجرا نشده است، خاطرنشان کرد: با دست‌اندازی‌های صورت‌گرفته در طبیعت، مسیل طبیعی نیز ظرفیت خود را از دست داده است.