مصرف دخانیات در بین جوانان به فقدان امکانات برمی‌گردد

مریم مرادی: مصرف قلیان، به دلایل متفاوتی در سال‌های اخیر شیوع زیادی داشته است که جوانان یکی از عمده‌ترین مصرف‌کنندگان آن به شمار می‌آیند.
علت های زیادی برای سوق دادن جوانان به مصرف دخانیات و قلیان در کشور وجود دارد که عوامل مختلف اجتماعی و فرهنگی در این مورد
بی تاثیر نیست. عواملی همچون وجود قهوه‌خانه و در دسترس بودن آن در اماکن عمومی، فشار دوستان، رهایی از نظارت خانواده، محیط نابسامان جامعه، مصرف در خانواده، کنجکاوی، هیجان و ... از جمله زمینه های اجتماعی مصرف قلیان هستند.
از طرفی فرهنگ رایج استفاده از قلیان در بین خانواده‌ها و دوستان، عدم اجرای قوانین منع مصرف در مجامع عمومی، عدم آگاهی و باور غلط مردم در ارتباط با کم‌ضرر بودن قلیان نسبت به سیگار، نداشتن سرگرمی‌های سالم جایگزین و احساس فشارهای اجتماعی در بین جوانان بیشترین دلایل اشاعه روزافزون قلیان به شمار می‌رود.
هدف این گزارش، بررسی دلایل و زمینه‌های اجتماعی مصرف قلیان در بین جوانان کشور است.
در همین راستا دکتر کرامت اله راسخ؛ جامعه شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد جهرم
می گوید: مسئله گرایش جوانان به استفاده از مواد مخدر به‌خصوص سیگار و قلیان در جامعه ایرانی جنبه‌های مختلفی دارد که قابل بررسی است.
راسخ با بیان اینکه استفاده از این مواد (قلیان و سیگار) به شکلی یکی از الزامات دوره بلوغ است، عنوان می کند: نوجوانان و جوانان با کشیدن سیگار یا قلیان و اعمالی مشابه که جامعه آن‌ها را تائید نمی‌کند، به جامعه اعلام می‌کنند در حال بالغ شدن هستند و دست به اعمالی می‌زنند که در دوره کودکی نمی‌توانستند آن را انجام دهند.
به گفته وی مسئله از این دیدگاه چندان خطرناک نیست و اغلب بعد از مدتی از ادامه آن صرف‌نظر می‌شود.
*الزام به ادامه مصرف دخانیات در گروه پیوند جوانان
این جامعه شناس با اشاره به یک جنبه دیگر استفاده از مواد مخدر ضعیف می گوید: این‌گونه مواد مخدر اغلب در گروه یا در ارتباط با گروه مصرف می‌شود. راسخ ادامه می دهد: محفل استفاده از مواد، حلقه پیوند بین جوانان می‌شود و این‌گونه حلقه‌ها ازیک‌طرف به جوانان هویت می‌دهد، ولی از طرف دیگر آن‌ها در این گروه‌ها ملزم به مصرف و ادامه آن می‌شوند.
وی تاکید می کند: بنابراین به وجود آمدن بسیاری از معتادان حرفه‌ای نتیجه عضویت در همین گروه‌ها است.
*فرایند جامعه پذیری در دورهمی استفاده از مواد مخدر ضعیف
عضو هیئت علمی دانشگاه جهرم با بیان اینکه جنبه دیگر استفاده از مواد مخدر ضعیف در دورهمی هایی است که برای فرایند جامعه‌پذیری جوانان از اهمیت خاص برخوردار است، تصریح می کند: جوانان به این دورهمی ها به‌مثابه محفل انس نگاه می‌کنند و این محفل‌ها به‌خصوص برای جوانانی که از بضاعت کمتری برخوردار هستند و نمی‌توانند در پارتی‌های شبانه شرکت کنند یا از عهده رفتن کافی شاب ها برنمی‌آیند اهمیت دارد.
راسخ می گوید: یک جنبه دیگر استفاده از مواد مخدر در بین جوانان به فقدان امکانات جایگزین برای سرگرمی و دورهمی برمی‌گردد.
وی فقدان انی جی اوهایی که جوانان در آنجا سرگرم باشند و تفریح کنند در خلال عدم آشنایی با کارهای اجتماعی و با منفعت عمومی می داند که در گرایش جوانان به استفاده از مواد مخدر ضعیف بیشتر است.
این محقق خاطرنشان می کند: در اختیار داشتن وقت آزاد بسیار، ناامیدی از زندگی در آینده و وحشت از آینده‌ای که هیچ چشم‌اندازی در آن دیده نمی‌شود موجب گرایش به مصرف این نوع مواد می شود.
راسخ در مورد گرایش به مصرف مواد مخدر در بین دختران می گوید: تلاش برای کسب برابری جنسیتی و حتی برابری استفاده از مواد مخدر ضعیف باعث گرایش دختران به استفاده از مواد مخدر
می شود.
*معضل کاهش سن در مصرف دخانیات ضعیف
به گزارش افسانه آنلاین و به عقیده این جامعه شناس کاهش سن در مصرف دخانیات معضل بزرگی است که باعث شده در استقلال شخصیتی ضعیف تر و در مقابل تهدیدها آسیب پذیرتر باشند.
به گفته راسخ سازمان جوانان و والدین باید خیلی از این کودکان مواظبت کنند و مسئله این است که این افراد شرعی و حتی گاهی قانونی بالغ تعریف می شوند در حالی که بالغ نیستند.
وی افزود: به نوعی جامعه آنها را به بلوغ زودرس محکوم می کند درحالی که آسیب های زیادی در تعقیب آنها است.