احسان اکبرپور: هشتگ «پتروشیمی‌های فارس» و «نه به ساخت سد تنگ‌سرخ» دو کمپینی است که در روزهای اخیر در فضای مجازی فارس دست‌به‌دست می‌شود. دو کمپین از دو جنس؛ یکی می‌خواهد از انتقال 11 پتروشیمی استان فارس به عسلویه جلوگیری کند و دیگری نیز خواهان توقف همیشگی ساخت سد تنگ‌سرخ است. هر دو کمپین نیز در روزهای اخیر، بحث‌ها و جدل‌های زیادی را ایجاد کرده است، از یک‌سو کمپین پتروشیمی‌های فارس می‌خواهد مانع انتقال احداث پتروشیمی‌های مصوب سال 87 در استان فارس به استان همجوار بوشهر شود و از سوی دیگر کمپین نه به ساخت سد تنگ‌سرخ با در نظر گرفتن ملاحظات زیست‌محیطی و اقتصادی، خواهان عدم ایجاد این سد مناقشه‌انگیز شود؛ اما راه‌اندازان این دو کمپین چه می‌گویند؟
*نه به ساخت سد تنگ‌سرخ
23 آذر سال ۹۰ بود که گلنگ پروژه سد تنگ سرخ توسط وزیر وقت نیرو و مسئولان استان فارس و شهر شیراز به زمین زده شد؛ سدی که روی سازند گچساران قرار دارد و منتقدانش به دو دلیل زیست‌محیطی و زمین‌شناسی، احداث آن را برای سلامتی و ایمنی شهروندان شیراز و شهرستان‌های مجاور خطرناک می‌دانند. شناخته‌شده‌ترین عضو کمپین نه به ساخت سد تنگ‌سرخ، مهدی حاجتی نماینده مردم شیراز در شورای اسلامی این شهر است که با اشاره به مستندات علمی پژوهشگران ازجمله آزمایش‌های معدنی و اندازه‌گیری‌های مهندسی درباره این سد می‌گوید: از نظر زمین‌شناسی امکان آبگیری دائمی چنین سدی وجود ندارد، مگر با صرف هزینه‌های گزاف و مداوم.
*ساخت سد تنگ‌سرخ مهارلو را نابود می‌کند
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور در گفت‌وگو با «افسانه» درباره احداث سد تنگ‌سرخ می‌گوید: ساخت سد تنگ‌سرخ حقآبه دریاچه مهارلو را کاهش میدهد؛ درحالی که دریاچه مهارلو مهم‌ترین عامل پایدارکننده ثبات اکولوژیک در شیراز است. محمد درویش با اشاره به اینکه اگر حال دریاچه مهارلو خوب باشد و این دریاچه از بیشینه آب برخوردار باشد، ظرفیت گرمایی ویژه منطقه را افزایش میدهد و مانند یک کولر عمل می‌کند. به گفته درویش دریاچه مهارلو برای باغات قصردشت بسیار مطلوب است و همین عامل سبب کاهش تفاوت دمای شب و روز را کاهش دهد. به گفته این کارشناس محیط‌زیست دریاچه مهارلو همچنین نیاز اقلام زراعی و گونه‌های گیاهی ارزشمند باغات قصردشت به آب را کاهش میدهد. افزون بر این درویش با تأکید بر اینکه دریاچه مهارلو به‌عنوان یک سیستم تفرجگاهی گردشگری و مأمن پذیرایی از پرندگان برای بهبود کیفیت زندگی در شیراز بسیار اهمیت دارد، خاطرنشان می‌کند: دریاچه مهارلو اگر توانسته به حیات خود ادامه دهد به این خاطر بوده است که توانسته از تلفیق آب شور و شیرین یک اکوسیستم بی‌نظیر به وجود بیاورد. محمد درویش با ذکر این مقدمه درباره دلایل اهمیت بسیار زیاد دریاچه مهارلو برای اکوسیستم و محیط‌زیست شیراز، می‌افزاید: یکی از منابع آب شیرین دریاچه مهارلو رودخانه تنگ‌سرخ است و به همین سبب اگر سد تنگ‌سرخ احداث شود، حیات دریاچه مهارلو نیز به خطر می‌افتد.
*خشک‌شدن مهارلو بحرانی‌تر از خشک‌شدن دریاچه ارومیه خواهد بود
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور معتقد است از نظر محیط‌زیستی ساخت سد تنگ‌سرخ می‌تواند مخاطرات و ناپایداری‌ها را به شکلی نگران‌کننده برای دریاچه مهارلو افزایش دهد. به گفته درویش اگر دریاچه مهارلو خشک شود، وضعیت شیراز به مراتب بدتر از وضعیت ارومیه و تبریز پس از خشک شدن دریاچه ارومیه خواهد بود؛ چراکه دریاچه مهارلو در مجاورت شرق شیراز و در مسیر بادهای موافق شرقی به غربی قرار دارد و از این منظر وضعیت شیراز در صورت خشک‌شدن دریاچه مهارلو، بسیار بحرانی‌تر از ارومیه و تبریز خواهد بود. «به‌ویژه آنکه شیراز از نظر وضعیت اقلیمی در شرایط به مراتب خشک‌تر قرار دارد و به چهنه آبی نظیر مهارلو نیاز بسیار زیادی دارد.»
*هزینه 1500 میلیاردی برای سد 18 ساله!
محمد درویش در ادامه با اشاره به نظر مخالف بسیاری از زمین‌شناسان و خاک‌شناسان کشور نسبت به ساخت سد تنگ‌سرخ می‌گوید: کارشناسان زمین‌شناسی معتقدند در صورت ساخت این سد، احتمال فروپاشی سازندها به‌شدت افزایش می‌یابد و حجمی گسترده از رسوبات را بر جای بگذارد؛ رسوباتی که خود به یک چشمه تولید گردوخاک و آلودگی زیست‌محیطی در منطقه تبدیل خواهد شد. عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور در ادامه با اشاره به تحقیقات علمی و دقیق صورت‌گرفته پیرامون عمر مفید سد تنگ‌سرخ می‌گوید: براساس برآوردهای دقیق و علمی، عمر سد تنگ‌سرخ کمتر از 18 سال خواهد بود؛ آن هم در شرایطی که هزینه ساخت این سد بین 900 میلیارد تا 1500 میلیارد تومان خواهد بود. در حالی عمر مفید سد تنگ‌سرخ کمتر از 18 سال برآورد می‌شود که در کشوری مانند امریکا عمر مفید سدها بالغ بر 200 سال است و در ایران نیز حداقل عمر مفید برای یک سد، حدود 100 سال است و از همین روست که سدهای که کمتر از 100 سال عمر مفید داشته باشند، در هیچ کجای جهان ساخته نمی‌شوند.
*اثرات مخرب و مخاطره‌آمیز دیدگاه افراطی موافقان سدسازی
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور در ادامه با اشاره به اینکه براساس توسعه پایدار، ساختن سد تنها در صورتی می‌تواند در نظر گرفته شود که هیچ‌گونه برای تأمین آب شرب مردم وجود نداشته باشد، می‌گوید: متأسفانه گاه نگاهی افراطی به سدسازی وجود دارد و برخی هدف از سدسازی را افزون بر تأمین آب شرب مردم، تأمین نیازهای کشاورزی و صنعتی و تولید برق از آب پشت سد نیز می‌دانند؛ حال آنکه این نگاه بسیار خطرناک و مخرب است و محیط‌زیست و زندگی مردم را با مخاطره‌ای جدی تهدید می‌کند. این کارشناس محیط‌زیست با اشاره به اینکه در حال حاضر در کشور، به اندازه کافی سد ساخته شده است. «ما برای آب شرب یک‌ساله مردم کشور به حدود 8 میلیارد متر مکعب آب نیاز داریم، حال آنکه حجم مخازن سدهای ما بیش از 50 میلیارد متر مکعب آب گنجایش دارد.»
*بودجه سدسازی‌ها را صرف بهبود کیفیت منابع آبی کنید
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور در ادامه با انتقاد از تخصیص منابع اعتباری کلان به ساخت سدهای جدید می‌گوید: بهتر است این بودجه‌ها و منابع اعتباری صرف بهبود کیفیت منابع آب شود. به گفته محمد درویش، امروز اولویت کشور ما برای بهبود منابع آبی، ایجاد تصفیه‌خانه‌های مجهز است، نه سدهای جدید، آن هم در حالی که ایجاد تصفیه‌خانه‌ها هزینه‌ای به‌مراتب کمتر از ساخت سد دارد.
*رد پای ذی‌نفعان و منفعت‌طلبان در ماجرای ساخت سد تنگ‌سرخ
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور در ادامه با اشاره به اینکه موافقان ساخت سد تنگ‌سرخ دو دسته هستند، می‌افزاید: یک گروه از موافقان ساخت سد تنگ‌سرخ کسانی هستند که اطلاعات کافی نسبت به مخاطرات و آثار ویرانگر این سد ندارند که این گروه را می‌توان با ارائه مستندات علمی نسبت به خطرات ساخت سد تنگ‌سرخ آگاه کرد. محمد درویش گروه دوم موافقان ساخت سد تنگ‌سرخ را اما منفعت‌طلبانی می‌داند که در اطراف محل ساخت این سد، زمین خریداری کرده‌اند و در پی آن هستند که همانند اتفاقی که در ماجرای ساخت دریاچه چیتگر تهران رخ داد، برای آن‌ها نیز تکرار شود و از طریق افزایش قیمت این زمین‌ها در صورت ساخت سد تنگ‌سرخ، صاحب ثروت‌های میلیاردی و بادآورده شوند. درویش از همین رو از نهادهای بازرسی درخواست می‌کند که نسبت به آخرین فعل و انفعلات پیرامون اراضی پیرامون محل ساخت سد تنگ‌سرخ و تغییر کاربری‌هایی که توسط برخی ذی‌نفعان ساخت این سد در این مناطق انجام می‌گیرد، پیگیری قاطع انجام دهند.
*افکار عمومی پیگیر عدم ساخت سد تنگ‌سرخ باشند
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور در پایان با تأکید بر اینکه در موضوع ساخت سد تنگ‌سرخ تأثیر افکار عمومی مهم‌ترین اهرم فشار برای توقف کامل ساخت این سد خواهد بود، می‌گوید: اگر مردم شیراز در موضوع مهم ساخت سد تنگ‌سرخ منفعل باشند و حقوق خود و نسل‌های آینده را پیگیری نکنند، ساخت این سد بلاهای فراوانی را بر سر این شهر و شهروندانش خواهد آورد.
*استاندارد دوگانه سازمان محیط‌زیست درباره سد تنگ‌سرخ
محمد درویش سپس با اظهار شگفتی نسبت به استاندارد دوگانه در ساخت سد تنگ‌سرخ می‌گوید: ساخت سد تنگ‌سرخ در دولت اول حسن روحانی در ارزیابی‌های محیط‌زیستی منفی اعلام شد و سازمان حفاظت از محیط‌زیست اعلام کرد که سد تنگ‌سرخ یکی از 18 سد کشور است که فاقد ارزیابی‌های محیط‌زیستی است؛ اما در کمال شگفتی اینک و در دولت دوم روحانی، رئیس کنونی سازمان حفاظت از محیط‌زیست کشور به ساخت این سد چراغ‌سبز نشان داده است. موضوعی که به باور درویش اقدامی کاملاً خلاف قانون است و نهادهای نظارتی و بازرسی باید این تخلف آشکار را پیگیری کنند. «چگونه ممکن است که دفتر ارزیابی سازمان محیط‌زیست در یک دوره نسبت به ساخت یک سد رأی منفی دهد و در دوره بعد و با تغییر رئیس نظر سازمان تغییر کند. آیا فاکتورهای زیست‌محیطی با تغییر رئیس تغییر می‌کند؟» عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور در پایان می‌گوید حتی وزیر سابق نیرو (چیت‌چیان) نیز در سفر خود به شیراز با ساخت سد تنگ‌سرخ «به شدت مخالفت کرد.»
*کمپین پتروشیمی‌های فارس
اما همان‌گونه که اشاره شد، یکی دیگر از کمپین‌های مجازی در فارس در روزهای اخیر، کمپین پتروشیمی‌های فارس است. آن دسته از فعالان مجازی که این کمپین را راه‌اندازی کرده‌اند می‌گویند صنایع پتروشیمی شهرستان‌های استان فارس نباید به عسلویه منتقل شوند. به باور آن‌ها هدف از احداث صنایع پتروشیمی در شهرستان‌های استان فارس، تلاش برای صنعتی کردن این استان و ایجاد اشتغال فراگیر و تولید ثروت بوده است. به گفته فعالان این کمپین مجازی، بسیاری از مردم شهرستان‌های فارس، به امید اینکه روزی این واحدهای صنعتی به بهره‌برداری و سوددهی می‌رسند و موجب اشتغال جوانانشان را فراهم می‌کنند، اقدام به خرید سهام آن‌ها کرده‌اند. حال اما «در شرایطی که بیش از یک دهه از این موضوع می‌گذرد و مردم بسیاری در استان فارس، سهامدار این پتروشیمی‌های نیمه‌تمام هستند و در شرایطی که ارز لازم برای احداث این پتروشیمی‌ها از صندوق توسعه ملی اختصاص داده شده، گزارش‌ها حاکی از انتقال این مجموعه صنایع به منطقه ویژه اقتصادی عسلویه و یا دیگر مناطق نفتی در جنوب است.»
*بودجه اشتغال فارس در جای دیگر هزینه نشود
به گفته فعالان کمپین پتروشیمی‌های فارس، احداث این پتروشیمی‌ها حق فارس و جوانان این استان است و از روز نخست نیز تنها عاملی که سبب می‌شد این پتروشیمی‌ها در استان فارس تعریف و احداث شوند، همین بود که موجب اشتغال‌زایی و تولید ثروت و ایجاد صنایع مختلف پایین‌دستی وابسته به مشتقات نفتی خواهند شد. آن‌ها معتقدند در شرایطی که صدای چندانی از نمایندگان استان در مجلس شنیده نمی‌شود و مسئولان ارشد اجرایی استان نیز گویی این مجموعه طرح عظیم را فراموش کرده‌اند، خبرها حاکی از انتقال بی‌سروصدای پتروشیمی‌های یازده‌گانه استان فارس به مناطق نفتی جنوب است. حال‌آنکه «پول هنگفتی که از صندوق توسعه ملی برای احداث این پتروشیمی‌ها تخصیص یافته و پولی که مردم به‌عنوان سهام این پتروشیمی‌ها خریداری کرده‌اند، تماماً باید در استان فارس و برای احداث این پتروشیمی‌ها هزینه شود و نباید پولی که برای اشتغال جوانان استان فارسی در نظر گرفته شده را در جای دیگری هزینه کرد.»
*مسئولان استانی و محلی پیگیر احداث پتروشیمی‌ها باشند
از سویی علی اکبری نماینده شیراز در مجلس شورای اسلامی درباره احداث پتروشیمی‌های شهرستان‌های فارس در استان همجوار بوشهر به «افسانه آنلاین» می‌گوید: امیدوارم که این خبر صحت نداشته باشد، چراکه معتقدم مشکل احداث پتروشیمی در شهرستان‌های فارس آب است و این مشکل نیز قابل حل است. اکبری در ادامه با اشاره به اینکه هنگامی که یک تعهد مبنی بر احداث پتروشیمی در شهرستان‌های فارس داده شده، باید اجرا شود، می‌افزاید: باید مسئولان محلی و استانی این ظرفیت را در استان حفظ کنند.
***
شیرازی‌ها در روزهای اخیر با راه‌اندازی دو کمپین، از یک‌سو خواهان ایجاد پتروشیمی‌های وعده داده شده در شهرستان‌های فارس هستند و از سوی دیگر خواهان توقف کامل اجداث سد تنگ‌سرخ؛ یکی به دلایل اقتصادی و دیگری به دلایل زیست‌محیطی. به نظر می‌رسد در روزهای آینده، بحث‌ها و جدل‌ها پیرامون این دو موضوع، بیشتر شود و مسئولان و مدیران شهری و استانی نیز درباره این دو هشتگ کاربران فضای مجازی نیز واکنش نشان دهند.
////////////////////////////
سوتیترها
هشتگ «پتروشیمی‌های فارس» و «نه به ساخت سد تنگ‌سرخ» دو کمپینی است که در روزهای اخیر در فضای مجازی فارس دست‌به‌دست می‌شود. دو کمپین از دو جنس؛ یکی می‌خواهد از انتقال 11 پتروشیمی استان فارس به عسلویه جلوگیری کند و دیگری نیز خواهان توقف همیشگی ساخت سد تنگ‌سرخ است
ساخت سد تنگ‌سرخ حقآبه دریاچه مهارلو را کاهش میدهد و موجب خشک‌شدن این دریاچه می‌شود؛ درحالی که دریاچه مهارلو مهم‌ترین عامل پایدارکننده ثبات اکولوژیک در شیراز است. اگر دریاچه مهارلو خشک شود، وضعیت شیراز به مراتب بدتر از وضعیت ارومیه و تبریز پس از خشک شدن دریاچه ارومیه خواهد شد
براساس برآوردهای دقیق و علمی، عمر سد تنگ‌سرخ کمتر از 18 سال خواهد بود؛ آن هم در شرایطی که هزینه ساخت این سد بین 900 میلیارد تا 1500 میلیارد تومان خواهد بود. در کشوری مانند امریکا عمر مفید سدها بالغ بر 200 سال است و در ایران نیز حداقل عمر مفید برای یک سد، حدود 100 سال است. در هیچ کجای جهان سدهایی که کمتر از 100 سال عمر مفید داشته باشند، ساخته نمی‌شوند
گروهی از موافقان ساخت سد تنگ‌سرخ منفعت‌طلبانی هستند که در اطراف محل ساخت این سد، زمین خریداری کرده‌اند و در پی آن هستند که از طریق افزایش قیمت این زمین‌ها (در صورت ساخت سد) صاحب ثروت‌های میلیاردی و بادآورده شوند. این در حالی است که سازمان حفاظت از محیط‌زیست در دولت نخست حسن روحانی اعلام کرده سد تنگ‌سرخ یکی از 18 سد کشور است که فاقد ارزیابی‌های محیط‌زیستی است
پول هنگفتی که از صندوق توسعه ملی برای احداث پتروشیمی در شهرستان‌های فارس تخصیص یافته و پولی که مردم به‌عنوان سهام این پتروشیمی‌ها خریداری کرده‌اند، تماماً باید در استان فارس و برای احداث این پتروشیمی‌ها هزینه شود و نباید پولی که برای اشتغال جوانان استان فارسی در نظر گرفته شده را در جای دیگری هزینه کرد
برچسب ها :